امیرالمؤمنین «علیه‌السلام»: «الغفله تکسب الاغترار و تدنی من البوار»

غفلت باعث فریب خوردن شده و انسان را به هلاکت می‌رساند.

این اتفاق (غفلت) برای همه‌ی ما بارها تکرار شده است. گاه با یک انتخابِ ناآگاهانه، چنان از مسیرِ حرکت خود دور می‌شویم که این فاصله، سرآغاز هلاکت بخش انسانی ما می‌گردد.

اگر انسان‌ها در انتخاب‌ها، ارتباطات، افکار و رفتارهایشان، حقوقِ بخش انسانی خود را نادیده گرفته و حرکت جنینیِ خود را از خاطر ببرند، به غفلت دچار شده و از مسیر رشد انسانی خارج می‌گردند، در نتیجه در جهت رشد و تقویت، «خودهای کاذب» پیش می‌روند. گاه در این مسیر موفقیت‌هایی را نیز کسب می‌کنند که مورد تقدیر و ستایش دیگران می‌باشد، اما چنین افرادی از سعادت حقیقی بی‌بهره می‌مانند.

روزی شخصی خدمت امام صادق «علیه‌السلام» رسید و عرض کرد: من شما را به خاطر خدا، دوست دارم. امام صادق «علیه‌السلام» فرمودند:

خداوندا پناه می‌برم به تو از اینکه مردم مرا به خاطر تو دوست بدارند و من مبغوض تو باشم.

گاه غفلت، انسان را چنان به فریفتگی دچار می‌کند که او علیرغم خروج از مسیر اصلی و حرکت در مسیرهای نادرست، خود را کاملاً در مسیر مستقیم دیده و تصورِ برحقّی از نوع حرکت خود به سمت الله دارد. و این در حالی است که او لحظه به لحظه در حال دور شدن از الله و نزدیک شدن به هلاکتِ انسانی است.

سه شاخص اصلیِ برای تشخیص حرکت‌های نادرستِ انسانی را بر می‌شماریم تا با مشاهده در این آینه‌ها، بتوانیم جایگاهِ خویش را در مسیر حرکت به سوی الله محک زده و سطح غفلت خویش را مشخص کنیم؛

1- آیه 24 سوره توبه؛ شکست در مهندسی معشوق و ترجیح دادن یک یا چند معشوق از بخش‌های دیگر به الله، خانواده آسمانی و جهاد، نشانه‌ی حرکتِ انسان در بیراهه‌‌هاست.

2- سطح شادی و آرامش انسان؛ حرکتِ صحیح انسان در سیر إلی الله روز به روز بر میزان شادی و آرامش انسان می‌افزاید. اگر چنین روندی در زندگی خود احساس نکردیم، قطعاً مسیرِ صحیحی را طی نمی‌کنیم.

3- سطح رحمت در انسان؛ انسانی که روز به روز بر سطح ایمانش افزوده می‌گردد، روز به روز به الله شبیه‌تر شده و عام‌ترین نام خداوند (رحمان) در او بیشتر تجلی می‌یابد. لذا نسبت به انسان‌ها و موجودات دیگر روز به روز مهربان‌تر و رئوف‌تر می‌گردد.

استاد محمد شجاعی/بحث غفلت