پازل زیبای اندیشه دینی

می خوانیم:« اللَّهُمَّ وَ حَمَلَةُ عَرْشِک الَّذِینَ‏ لا یفْتُرُونَ‏ مِنْ تَسْبِیحِک، وَ لا یسْأَمُونَ‏ مِنْ تَقْدِیسِک، وَ لا یسْتَحْسِرُونَ‏ مِنْ عِبَادَتِک، وَ لَا یؤْثِرُونَ التَّقْصِیرَ عَلَی الْجِدِّ فِی أَمْرِک، وَ لَا یغْفُلُونَ عَنِ الْوَلَهِ إِلَیک = خدایا! درود را برحاملان عرش خود روا دار که در تسبیح تو سستی نمی کنند و از تقدیس تو خسته نمی گردند و از عبادت تو دلزده نمی شوند و از عشق و محبت تو غفلت نمی ورزند».

فرشته ها حاملان عرش خدا هستند. عرش به معنای مرکز فرمانروایی حق تعالی است که مراتبی دارد. وقتی از حق تعالی شروع می کنیم تا برسیم به عرش، این مراتب وجود دارند. مطلق اداره امور عالم با قوای الهی و فرشتگان صورت می گیرد. فرشتگان قوای خدا هستند، یعنی خداوند ظهور قدرت و اسماء خود را از طریق فرشته ها انجام می دهد و فرشته ها مظهر اسماء الهی هستند و هر اسمی که قرار است کاری انجام دهد؛ آن را به وسیله فرشته ها یا ملائکه الله یا قوای عالم انجام می دهد.

لفظ «قوا» جمع «قوه» است که یک واژه عربی می باشد. وقتی به فارسی ترجمه کنیم، می گوییم «نیرو». یعنی در عالم نیروهایی وجود دارند که عالم را اداره می کنند. اما بعضی شناخته شده و بعضی شناخته نشده اند. این نیروها که مظهر اسماء الهی و مظهر حق هستند، ستاره ها، کیهان ها، کهکشان ها، منظومه ها، کره ی زمین و همه چیز را اداره می کنند.

در این رابطه چند آیه از قرآن کریم مثال می زنم تا موضوع بیشتر جا بیفتد. قرآن می فرماید:« أَفَرَأَیْتُمْ مَا تُمْنُونَ؛ أَأَنْتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخَالِقُونَ[1] = آیا آنچه را [كه به صورت نطفه] فرو مى ‏ریزید دیده‏ اید؛ آیا شما آن را خلق مى ‏كنید یا ما آفریننده‏ ایم ».

خداوند در این آیات، خلق را به خودش و فرشته ها نسبت می دهد. پس از این آیات معلوم می شود که یکی از کارهای فرشته ها خلق است. یعنی فرشته ها مظاهر خلقت و مظهر اسم خالق خداوند هستند و با اسم خالق خداوند خلق را انجام می دهند. قرار گرفتن نطفه در رحم مادر توسط فرشته ها انجام می گیرد:«ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِی قَرَارٍ مَكِینٍ[2]= سپس او را [به صورت] نطفه‏ اى در جایگاهى استوار قرار دادیم». گاهی ممکن است اصلاً جنین تشکیل نشود، چون نطفه در قرار مکینی که استحقاق بارورشدن دارد، قرار نگرفته است. فرشته ها نطفه را در قرار مکین قرار می دهند. بعد از آن تقسیمات سلول تخم که شامل تقسیمات «میوزی و میتوزی» است انجام می شود تا کم کم ، دستگاه اعصاب، گردش خون، گوارش و اندام ها مثل مغز، قلب، دست، پا، چشم و … ساخته بشوند. این کار، فوق العاده مینیاتوری است که توسط فرشته ها در رحم مادر انجام می شود و همه تا قیامت از آن حیرت زده اند. از کار در رحم گرفته تا تولد نوزاد و به جریان انداخته شیر مادر برای نوزاد و تحریک نوزاد برای تمایل به خوردن شیر مادر و … به همین صورت میلیون ها کار دیگر که بشر از محاسبه آن عاجز است. باز قرآن می فرماید:« أَفَرَأَیْتُمْ مَا تَحْرُثُونَ؟ أَأَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ[3]؟= آیا آنچه را كشت مى ‏كنید ملاحظه كرده‏ اید؟ آیا شما آن را [بى‏یارى ما] زراعت مى ‏كنید یا ماییم كه زراعت مى ‏كنیم؟».

استاد محمد شجاعی