پازل زیبای اندیشه دینی

هیچ اختلافی برای انسان مشکل تر از اختلاف با همسر نیست. زن مرد هر دو مایلند زندگی آرامی داشته باشند.
انسان دارای دو بعد مادی و الهی است. اگر رشد بعد حیوانی باعث توقف رشد الهی شود، حیوان منشی ایجاد گشته و اختلافات بروز می یابند. اگر انسان درک کند که هم سنخ خداست، صفات خدایی نیز در وجودش تجلی یافته و هرگونه طنشی را براحتی رد میکند.
ریشه اختلافات
۱-عدم درک خود: متابعت از هوای نفس مانع رشد خود الهی و دیدن حقایق می گردد.در صورت غلبه هوای نفس، انسان خود محور شده و نظرات دیگران را نمی پذیرد.
۲-عدم درک طرف مقابل: زن و مرد دو موجود با سلایق مختلف هستند. زوجین باید اخلاقیات خود را شناخته و در جهت رفع عیب های خود تلاش کنند. «طوبی لمن شغله عیبه عن عیوب الناس –خوش به حال کسی که به پرداختن به عیوبش او را از دیدن عیوب دیگران بازمی دارد».
شناخت فرد از خود و همسرش، باعث درک شخصیت وجودی او و طرف مقابل، و از بین رفتن انتظار و توقع بی جا می گردد.
۳-عدم آگاهی و رشد انسانی: باعث وابستگی انسان به اشیای پوشالی می گردد.
دنیا نعمت است و انسان باید در حد شخصیّتش از امکانات آن استفاده کند؛ امّا نباید دچار مادی گرایی گردد، چرا که نه تنها لذّت را به دنبال ندارد بلکه باعث رنج و سختی می شود. خوشبختی با مادی گرایی متناقض است.
۴-تزلزل و نبود ایمان و تقوا: آرامش، عفاف، وفا و عشق همه در پرتو ایمان است. نبود ایمان باعث ایجاد سوء ظن و بروز اختلاف می گردد.
زن و شوهر با تقوا، یکدیگر را مایه آرامش می دانند.
۵-نبود بینش و ادراک صحیح از وظایف اسلامی: نماز خواندن و عبادت کافی نیست بلکه زوجین باید وظایف همسری را همانگونه که خداوند دستور داده ایفا کنند.
۶-عدم انجام وظیفه: انجام وظیفه عبادت است . زوجین باید در انجام وظایف خود اخلاص داشته باشند.
لزوم حفظ وحدت در خانواده
ریشه اجرای صحیح همهً احکام، در وحدت است. خانواده، کانونی برای آرامش و آسایش است، و وحدت تاًمین کننده آرامش.
خصومت و اختلاف از خصوصیّات اهل جهنم، و وحدت از از خصائص اهل بهشت است. خداوند در قرآن، اختلاف را عملی شیطانی معرفی نموده و در سوره ، آیه ،میفرمایند: «ان الشیطان ینزع بینهم -شیطان افراد را به درگیری می اندازد.»
شیطان از طریق تکبّر، سوء ظن و عجب انسان را وسوسه کرده و در نهایت او را به درگیری میکشاند. پس سرسختانه مراقب مراقب روح خود باشیم و در برخورد با چنین افکاری هوشمندانه عمل کنیم. چرا که خداوند گناه فتنه را بزرگ دانسته و انسان را به پرهیز از آن سفارش نموده است.

ادامه در پست های بعدی….

دعای سوم صحیفه سجادیه درباره چند نوع از فرشته ها و وظایف آنهاست. تعداد فرشتگان خداوند خیلی زیاد است که در این دعا از همه اقسام فرشته ها سخن گفته نشده و صرفاً کلیاتی بیان شده که لازم بوده ما بدانیم و یاد بگیریم که در ارتباط فرشته ها با ما و این عالم موثر است. فهم و یادگیری همین مقدار هم امر بسیار مهمی است.

حضرت سجاد علیه السلام در این دعا حدود 30 گروه از فرشته ها، تقسیم بندی کارها، عملیات و نحوه ارتباط فرشته ها با این عالم را ذکر می کند.

اساس کار ما برای شناخت فرشته ها و عالم فرشته ها مثل کار در مبحث معرفت نفس است. در معرفت نفس حضرت فرمود: اگر کسی بخواهد خدا را بشناسد، باید ابتدا خودش را بشناسد: «من عرف نفسه فقد عرف ربه». در مورد فرشته ها هم همین طور است. اگر کسی خودش را بشناسد، ملائکه خدا را هم می شناسد. بنابراین برای بهتر جا افتادن بحث فرشته ها ناچاریم که مقداری از مباحث معرفت نفس را در خلال بحث و درخور با موضوع بحث بیان کنیم. مثلا، در این قسمت از آیه الکرسی داریم:« لا تاخذه سنه و لانوم = خدا را چرت و خواب نمی گیرد». اگر انسان نفس خودش را بشناسد، می فهمد که نفس هم همین خاصیت را دارد و تا آخر عمر نه می خوابد و نه چرت می زند. آنگاه معنی این آیه را خوب درک می کند. خواب و چرت فقط به سراغ بدن می آید. یعنی حتی وقتی بدن می خوابد، نفس بیدار است و در عالم برزخ مشغول کار خودش است.

استاد محمد شجاعی

سجده از مهمترین بخشهای نماز بوده و به عنوان یکی از ارکان نماز محسوب می شود و نشانه ی اوج بندگی انسان و از بهترین راه های تقرب به خدا است.

امام صادق علیه السلام می فرماید: «السُّجُودُ مُنْتَهَى الْعِبَادَةِ مِنْ بَنِی آدَمَ=سجده آن اوج عبادت بنی آدم است»، یعنی بهترین حالت عبادت که انسان می تواند با آن پرواز کند، سجده است. با این که هر کدام از ارکان نماز خواص خاص خود را دارند ولی قویترین وسیله برای حرکت در عبادت سجده است که انسان همه وجودش را پای خدا می ریزد. همه طبیعتش را به خاک می کشاند تا فطرتش اوج بگیرد و بالا بیاید.

در سجده انسان سرش روی پای خداست. قشنگ تر از این حالت هم وجود ندارد. اگر به این مسئله توجه کنید آن وقت سجاده هایتان به شما لذت می دهد. دیگر دوست ندارید به راحتی سر از سجاده بردارید.

این که حضرت فرمود سجده اوج عبادت است، به این دلیل است که شان گیاهی و حیوانی ما به تزلزل و خواری کشیده می شود. در مقابل این عمل ما، خداوند تبارک و تعالی به انسان اوج می دهد.

اکثر آدم ها وقتی عبادت می کنند، مثل بچه ای هستند که پشت یک ماشین خیلی شیک، پر قدرت و پر سرعت می نشیند و ادای رانندگی در می آورد. درحالی که انسان در عبادت باید دست از بچگی و افکار کودکانه اش بردارد، باید با رکوع و سجاده انس بگیرد. چون رکوع بسیار قدرتمند است و قرب می آورد و بسیاری از موانع را از سر راه انسان بر می دارد. آتش ها، گناهان، گذشته های بد و صدمه هایی که انسان خورده، همه با رکوع و سجده برطرف می شود. به همین دلیل است که اولیای خدا دستور داده اند که خداوند در هر روز حد اقل یک سجده ی طولانی از بنده اش می خواهد.

استاد محمد شجاعی

وَ إِیَّاكَ وَالتَّسْوِیفَ فَإِنَّهُ بَحْرٌ یَغْرَقُ فِیهِ الْهَلْكَى وَ إِیَّاكَ وَ الْغَفْلَةَ فَفِیهَا تَكُونُ قَسَاوَةُ الْقَلْبِ وَ إِیَّاكَ وَ التَّوَانِیَ فِیمَا لَا عُذْرَ لَكَ فِیهِ فَإِلَیْهِ یَلْجَأُ النَّادِمُونَ؛1
امام باقر صلوات‌الله‌علیه به جابربن‌یزیدجعفی فرمودند: «زینتی كه خدا دوست دارد، صداقت است و برای این‌كه خدا تو را دوست بدارد سعی كن در حركت خود سرعت داشته باشی!» در مقابل سرعت در انجام كار، سه فرض تصور می‌شود: یكی این‌كه انسان انجام كار خیر را پشت گوش بیاندازد و دائماً امروز و فردا كند. مثل کسانی که هر گاه صحبت از توبه می‌شود در دل می‌گویند: «هنوز زود است. اول این كار را تمام كنیم؛ بعد توبه می‌كنیم!» نتیجه این پشت گوش انداختن‌ها هم این می‌شود كه یا مانعی پیش می‌آید یا اجل می‌رسد و كار انجام نمی‌گیرد. اسم این حالت كه انسان دائماً امروز و فردا می‌كند «تسویف» است. كلمه تسویف ظاهرا از سوف گرفته شده است. در زبان عربی سوف یعنی «به زودی». تسویف یکی از دام‌های بزرگ شیطان است كه اگر كسی در این دام بیافتد نجات پیدا نمی‌كند و به هدف خود نمی‌رسد.
حالت دیگر غفلت است؛ یعنی امور دنیا انسان را اصلا از انجام کار خیر غافل كند. در حالت تسویف انسان توجه دارد كه باید این كار را انجام دهد، اما امروز و فردا می‌کند. حالت دوم این است كه انسان غافل شود از این‌که چنین تكلیفی هم دارد.
حالت سوم این است كه انسان، هم توجه دارد و هم می‌خواهد که اقدام كند، اما خیلی با سستی و بی‌حالی سراغ کار می‌رود. وقتی انسان خیلی به کاری علاقه ندارد بسیار با سختی و سنگینی آن را انجام می‌دهد. هنگامی که پدر به فرزندی که در انجام تکالیف سستی می‌کند می‌گوید: «برو مشقت را بنویس!» قبول می‌کند ولی خیلی با بی‌حالی و سستی سراغ کیف مدرسه‌اش می‌رود و کلی طول می‌کشد تا کتابهای خود را بیرون آورد و … . گاهی انسان به خاطر عذری سستی می‌کند. مثلا مریض است و توانایی انجام کار را ندارد. این شخص بعدا می‌تواند هم در مقابل دیگران عذر بیاورد هم خود را قانع كند كه من اگر محروم شدم به این علت بود که نمی‌توانستم.

حضرت آیت الله مصباح یزدی رحمت الله علیه

مؤمن حسود، منافق و کفار

خداوند در سوره مطففین قسمتی از دشمنی کفار را شرح داده ­اند: إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا كَانُوا مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا یَضْحَكُونَ/ وَإِذَا مَرُّوا بِهِمْ یَتَغَامَزُونَ/ وَإِذَا انقَلَبُوا إِلَى أَهْلِهِمُ انقَلَبُوا فَكِهِینَ/ وَإِذَا رَأَوْهُمْ قَالُوا إِنَّ هَـؤُلَاءِ لَضَالُّونَ/ وَ مَا أُرْسِلُوا عَلَیْهِمْ حَافِظِینَ/ فَالْیَوْمَ الَّذِینَ آمَنُوا مِنَ الْكُفَّارِ یَضْحَكُونَ/ عَلَى الْأَرَائِكِ یَنظُرُونَ/ هَلْ ثُوِّبَ الْكُفَّارُ مَا كَانُوا یَفْعَلُونَ». (آیات 29 الی 36)

همانا (در دنیا) بدکاران بر اهل ایمان می‌خندیدند. و چون به آنها می‌گذشتند به چشم طعن و استهزا می‌نگریستند. و چون سوی کسان خود باز می‌گشتند به سخن مزاح و فکاهی (به نکوهش نماز و طاعت مؤمنان) با هم تفریح می‌کردند. و چون مؤمنان را می‌دیدند می‌گفتند که اینان به حقیقت مردم گمراهی هستند. در صورتی که آن بدان را موکّل کار و نگهبان اعمال مؤمنان نفرستاده بودند (تا بدین سخنان پردازند). پس امروز هم اهل ایمان به کفار می‌خندند. در حالی که بر تختها (ی عزت تکیه زده و دوزخیان را) مشاهده می‌کنند. آیا کافران به نتیجه افعال زشتی که می‌کردند رسیدند؟

نفس أماره

انسان یعنی بخش فطری با بخش طبیعی درگیر است، می ­گوید: زیر بار دین و واجبات نرو بخش انسانی قبول نمی­ کند. می خواهد راحتی زمینی داشته باشد. این منازعه بین نفس و فطرت یک منازعه زیباست که همیشه به زندگی طراوت و شادابی هیجان می­دهد.

شیطان

«إِنَّ كَیْدَ الشَّیْطَانِ كَانَ ضَعِیفًا؛ (و از آنها بیم و اندیشه مکنید) که مکر و سیاست شیطان بسیار سست و ضعیف است». (سوره نساء/آیه 76)

استاد محمد شجاعی