پازل زیبای اندیشه دینی

مي خواهند روزه بگيريد تا شما اين بُعد دروغ ساز را، خلع قدرت كنيد، و شيطان نتواند ديگر از طريق «وَهْم» شما را به بيراهه بكشاند. در روايت از رسول خدا(ص) داريم:
«اِنَّ الشَّيْطانَ لَيَجْرِي مِنْ بَنِي آدَمَ مَجْرَي الدَّمِ فَضَيِّقُوا مَجارِيَهُ باِلْـجُوعِ.»

يعني شيطان مثل خونِ در بدن شما، در روح شما جاري مي شود، از طريق گرسنگي جاي او را تنگ كنيد. همچنان كه حضرت مي فرمايند: « اَلصَّومُ يُسَوِّدُ وَجْهَهُ »
يعني روزه موجب سياه رويي شيطان است و ديگر نمي تواند انسان را تحت تأثير قرار دهد.

روزه مي خواهد به تو بگويد كه «وَهم» را بكُش، اين بهترين نتيجة روزه است. آدم مي گويد اگر غذا نخورم مي ميرم. آقا! اين گوي و اين ميدان، آرام آرام شروع كن، شايد ابتدا، باورت نيايد، وسط ماه رمضان به خودت ثابت كن كه اين طور نيست كه غذا و شكمِ پر، موجب سلامت و قدرت ما باشد.

در شرح حال پيغمبر(ص) داريم كه: آن قدر گرسنگي مي كشيدند كه روي شكمشان سنگ مي گذاشتند و شال روي آن مي بستند كه به معده شان فشار نيايد. چون اگر معده خالي باشد گرسنگي به معده مقداري فشار مي آورد، اگر جدار معده به همديگر نزديك بشود، و به هم بچسبد فشار گرسنگي كم مي شود.
آن وقت حضرت اميرالمؤمنين(ع) مي فرمايند: وقتي عرصة جنگ سخت مي شد به پيامبر(ص) پناه مي برديم. يعني اين هم قدرت آن پيامبري كه خود را بيشتر وقت ها گرسنه نگه مي داشت. در همين نهج البلاغه هست كه پيامبر(ص) وقتي در جنگ مي خروشيدند، هيچ كس جرأت نمي كرد در چشم هاي حضرت نگاه كند، از شدت عظمت و خشونت و ابّهت.

حتماً شنيده ايد؛ در جنگ حُنين، تك و تنها ايستادند در حالي كه همه فرار كردند. باز داريم كه امام حسن(ع) و امام حسين(ع) با آن عظمت، وقتي بچه بودند دلشان براي پدرشان يعني حضرت اميرالمؤمنين(ع) سوخت، نكند پدرشان مريض بشود كه اين قدر كم غذا مي خورد، درِ كيسة آرد پدرشان را باز كردند و مقداري روغن را با آردها قاطي كردند كه آردها روغني بشود تا بعداً كه نان براي پدرشان مي پزند يك كمي هم حضرت روغن خورده باشند، حضرت اعتراض كردند كه اين چه كاري بود كرديد؟

برشی از کتاب روزه دریچه ای به عالم معنا

اصل روزه يعني منصرف شدن از دنيا، و متصل شدن به غيب، الاّ اين كه شيطان نگذارد.

شيطان ما را تحريك مي كند تا از اصل مسئله محروم شويم، در كجا؟

در «وَهْم». «وَهْم» چيست؟
دروغِ راست نما! ديده ايد بعضي آدم ها از مرده مي ترسند. حالا چرا مي ترسند؟ مي گويند چون مرده است! وقتي زنده بود از او نمي ترسيدند، حالا كه مرده است آيا خطرناك تر شده يا ازنظر بدني هيچ شده است؟ قبلاً كه زنده بود يك آدم بود، دست و پا داشت، مي توانست با ما دعوا كند، حالا كه مرده است، هيچ كاري نمي تواند بكند پس چرا از او مي ترسي؟ چون هيچي است. از چي مي ترسي؟ از هيچي!

ملاحظه مي كنيد كه ما در خيال خود يك بُعــدي داريـم كـــه «هيچي» را براي ما «چيز» مي كند و ما را از آن فراري مي دهد و از واقعيت دور مي كند. حالا اگر بگويند آيا حاضري با اين مرده نصف شب توي غسالخانه تا صبح بماني؟ مي گويد نه! چرا؟ چون مرده است.

مي پرسي؛ آيا مرده است يا زنده؟ مي گويد مرده است، مي گوييم آيا حاضري تنهايي بدون اين مرده در اين غسالخانه تا صبح بخوابي؟ مي گويد: باز هم مي ترسم اما بهتر از قبل است، حالا اگر بگوييد حاضري با يك نفر آدم زنده، دونفري باهم در غسالخانه تا صبح بمانيد؟ مي گويد اين بد نيست. باز تكرار مي كنيم، حاضري با يك مرده بخوابي؟ مي گويد نه! اين خطرناك است، مي گوييم حاضري با اين مرده بخوابي و نصف شب هم مرده زنده شود و تا صبح با هم صحبت كنيد؟ مي گويد نه، به هيچ وجه، وگرنه من مي ميرم.

ملاحظه كنيد اين چه بُعدي از انسان است كه دارد سر انسان كلاه مي گذارد؟ آن وَهْم است.

شما يك «عقل» داريد و يك «وهم». «عقل»، واقع بين است، ولي «وَهْم»، واقع بين نيست و هيچي را چيز مي گيرد. شيطان هميشه روي «وَهْم» شما كار مي كند، «هيچي» را «چيز» مي كند، «چيز» را «هيچي» مي كند.
مي گويد: اگر با يك آدم زنده دونفري در غسالخانه تا نصف شب بنشينيم صحبت كنيم قابل تحمل است، ولي اگر نصف شب مُرده كنار من در غسالخانه زنده شود، من مي ميرم، در حالي كه اگر مرده زنده شود، تازه مي شود مثل حالت اول كه برايت قابل تحمل بود كه با يك آدم ديگر در غسالخانه بنشيني و صحبت كني. ولي «وَهْم» گوشش به اين حرف هاي منطقي بدهكار نيست.

«وَهْم» اگر در روح ما ميدان گرفت كار ما را عملاً به جايي مي رساند كه خواهيم گفت: از خدا كاري نمي آيد، اما از حقوق آخر ماه كار مي آيد. مي گويد: اگر حقوقم را ندهند بدبخت مي شوم. يعني چه بدون حقوق بدبخت مي شوي؟ يعني آدم «هيچي» را «چيز» مي گيرد، «چيز» را «هيچي» مي گيرد.

برشی از کتاب روزه دریچه ای به عالم معنا

مي گويند:
بين يك مار و يك زنبور مكالمه اي صورت گرفت، زنبور ادعا كرد زهرِ من كشنده تر از زهرِ تو است ولي چون هيكلم كوچك تر است آدم ها باورشان نمي آيد كه زهر من مي ميراند و چون مُردن را به خودشان القاء نمي كنند، زهر من تأثير واقعي اش را نمي كند و اين ترس مردم از هيكل توست كه مردم را مي كشد و نه زهر تو.

بالاخره بنا شد براي اثبات ادعاي زنبور برنامه اي ترتيب دهند. قرار بر اين شد هر دو بروند در كلونِ -قفل قديمي- درِ باغي كمين كنند تا وقتي كه باغبان آمد و انگشت خود را داخل كلون كرد كه در را باز كند، روز اول مار انگشت باغبان را نيش بزند و زنبور بيرون بپرد و روز دوم كار را برعكس كنند، همين كار را كردند. در روز اول، باغبان يك مرتبه احساس كرد چيزي دستش را گزيد، دستش را بيرون آورد و ديد زنبوري پر زد و رفت، يك كمي مقاومت كرده ودستش را مكيد و رفت دنبال كارش، پيش خود گفت زنبور بود و چيزي نبود. روز بعد، زنبور نيش زد و مار خودش را از سوراخ نشان داد، باغبان فرياد زد واي! مار دستم را گزيد، و بيهوش شد. البته اين يك قصه است ولي نكته رواني دقيقي در آن نهفته است.
با بيان اين داستان مي خواهيم عرض كنيم بعضي ها از ترس گرسنگي مي ميرند، نه اين كه گرسنگي آزارشان دهد، بلكه سيري آزارشان مي دهد، ولي متوجه نيستند. ماه رمضان فرصت خوبي است تا اگر انسان خودش خودش را با القائات ذهني از پا در نياورد، به انسان ثابت شود چقدر با گرسنگي مي توان روح را متعالي كرد. بياييد خوتان را به حداقل غذا عادت دهيد، حتي شما جوانان، عصرهاي ماه رمضان ورزش كنيد، كوه نوردي كنيد، تا به شما ثابت شود در اوج گرسنگي بسيار قدرتمنديد. به قول مولوي:
قدرت جبريل از مَطبخ نبود

بـود از الطاف خَلاّقِ وَدُود

همچنين هم قدرت اَبدال حــق

هم زحق دان، ني زاطعام وطَبَق

يعني پديده هر چه مجرّدتر باشد قدرتش بيشتر است، و نفس انسان موجودي است مجرد و متعالي، و لذا قدرتي بي كران دارد ولي چون اسير بدن است براي ما آن قدرت ظهور ندارد. نمونه اين قدرت بي كران را شما در حضرت اميرالمؤمنين(ع) مي بينيد، همة مردم هم عصر آن حضرت متعجب بودند كه ايشان با اين غذاي كم اين همه نيرو را از كجا دارد؟ متوجه نبودند كه روح انسان از مقام «روح» كه نزديك ترين مخلوق به خدا است تنزّل كرده تا به مرحلة «مِن روحي» رسيده ولي از اصل خود كه حقيقتي است فوق ملائكه منقطع نشده، و روزه مي تواند همين را به شما ثابت كند كه مي توانيد به غيبِ قدرتمند خود وصل شويد.

برشی از کتاب روزه دریچه ای به عالم معنا

از پيامبر(ص) روايت داريم:

«لِكُلِّ شَيْءٍ بَابٌ وَ بَابُ العِبَادَةِ الصَّوم» يعني هر چيزي را دري است و دريچه عبادت روزه است. پس تا كسي وارد روزه داري نشود، به حال و حالت عبادت وارد نشده است. چون عالَم عبادت، عالَم خاصي است كه با فكر و مطالعه به دست نمي آيد.

اين روايت مي خواهد بفرمايد: تو را با شكم سير به باغ عبادت راه نمي دهند. وقتي حالت عبادت در انسان به وجود آمد، احساس مي كند در مركز هستي جاي دارد، تمام حرص ها و اضطراب ها از قلب او زدوده مي شود، به اصل خود كه بندگي خدا است برمي گردد. پس بايد متوجه شد روزه وسيلة ورود به عالم عبادت است و به تبعِ روزه است كه ساير عباداتِ ما حالت و روح عبادت به خود مي گيرد.
ملاحظه كرده ايد اگر در هنگام سحر، زياد غذا بخوريد، درست نتيجه عكس مي گيريد، خوابتان زياد مي شود، ذهنتان آن تيزي را كه حاصل روزه است به دست نمي آورد و خلاصه از نتايج روزه محروم مي شويد! به ما گفتند روزه بگيريد تا به شما ثابت شود با گرسنگي مي توانيد توانا و محكم شويد، البته شرطش اين است كه به خود القاء نكنيد كه چون روزه گرفته ام ضعيف شده ام، بلكه اگر دقت كنيد متوجه مي شويد بيش از گرسنگي، پرخوري علت ضعف و سستي است.

برشی از کتاب روزه دریچه ای به عالم معنا

يك وقت هست كه به خودتان القاء مي كنيد چون ما جوانيم ميل به جنس مخالف داريم و نياز طبيعي و ضروري اين گونه ميل ها را براي خود حس مي كنيد، اين يك « وَهْم » است. اين وَهم و توهّم و اين نياز اِلقايي و تحميليِ خيالي با گرفتن روزه از رونق مي افتد، و جدّي نبودنش براي انسان روشن مي شود. در همين راستا است كه مي فرمايد: «با گرسنگي، شهوت فَرْج و شهوت سخن رفع مي شود» هزاران رحمت در همين مطلب آخر نهفته است، چراكه حرف زدنِ افراطي، روح و قلب آدم را نابود مي كند.
حرفِ زياد، قلب را پريشان مي كند و مانع آرامش و حضور قلب مي شود آن وقت روزه باعث سكوت مي گردد و در نتيجه قلب به تعادل و هوشياري خود برمي گردد . از پيامبر(ص) روايت داريم كه: « اگر اين زياده روي شما در صحبت و بي قيدي و اغتشاش دل هاي شما نبود، حتماً آن چه من مي بينم مي ديديد و آن چه مي شنوم مي شنيديد.» ملاحظه كنيد پرحرفي چه نعمت بزرگي را از ما مي گيرد و چگونه رابطة ما را با عالم غيب و معني از بين مي برد. ديگر اين كه «شهوت»، مناجات را مشوّش مي كند و باعث مي شود شخص، مقصد زندگي را گم كند- پناه به خدا از فراموشي مناجات با خدا- باز در روايت داريم كه روزه خواب را كم و بيداري را افزايش مي دهد، و معلوم است كه زيادي خواب موجب ضايع شدن عمر و سختي دل مي شود.
از بزرگان داريم كه «گرسنگي كليد در خزانه خداست، به كسي نمي دهد مگر آن كه را دوست دارد.» يعني تا محبت خدا به بنده اش نباشد او را موفق به روزه نمي دارد. اهل دلي مي گفت: « زيركانِ در دين و دنيا، سودمندتر از گرسنگي نديده اند، طالب آخرت را چيزي زيان كار تر از خوردن نباشد.» باز از بزرگان داريم: «علم و حكمت را در گرسنگي نهاده اند و جهل و معصيت را در سيري.» در حديث از پيغمبرخدا(ص) هست:
« ما مَلاُ آدَمِيٌّ وِعاءً شَرّاً مِنْ بَطْنِهِ، بِحَسَبِ بْنِ آدَمَ اَكَلاتٌ يُقِمْنَ صُلْبَهُ، فَاِنْ كانَ لا مَحالَةَ فَثُلْثٌ طَعامٌ وَ ثُلْثٌ شَرابٌ وَ ثُلُثٌ لِنَفَسِه»
يعني براي آدم هيچ ظرفي به اندازة پُربودن شكمش برايش شرّ نيست، به حَسَب آدم بودنش نياز به لقمه هايي دارد كه طاقت ادامة زندگي در او باشد، در اين حال، ثلث معده اش براي غذا و ثلث آن براي آب و ثلث آن براي نفس كشيدن باشد.
طبق سخن رسول خدا(ص) يك سوم معده بايد از طعام پر شود و نه بيشتر، پس هركس بيش ازاين اندازه براي طعام جا باز كند از حسنات خود كم كرده است و در واقع ازحسنات خود خورده است. فرموده اند: « اولياء به گرسنگي وخاموشي و بي خوابي وتنهايي، اولياء شده اند.» سِرّ همه نيكويي ها ميان آسمان و زمين، گرسنگي است و سرّ همه بدي ها سيري است، هر كه نفس خود را گرسنه دارد وسوسه ها از او منقطع مي شود. فرموده اند: «اقبال و توجه خدا به بنده، از گرسنگي و بيماري و بلا مي باشد.» حكيمي را پرسيدند، نفس را به چه طريق مهار كنيم؟ گفت : به گرسنگي و تشنگي. و نيز فرموده اند:
«هيچ كس را خدا مصفّا نگرداند مگر به گرسنگي، و طيّ الارض نكردند مگر به گرسنگي، و خدا ايشان را دوست نگرفت مگر به گرسنگي.» ابوطالب مكّي مي فرمايد: «مَثَل شكم، مَثَل طبل است، آواز آن به اين خوش است كه سبك و تند و تهي باشد، پس چون جوف خالي باشد، تلاوت خوش تر و قيام طولاني تر و خواب اندك باشد.»
از بزرگان داريم كه سه كس را خدا دوست دارد: «اندك خُور»، «اندك خواب» و «اندك راحت »را.

برشی از کتاب روزه دریچه ای به عالم معنا