تعیین سطح پیشرفتهای انسانی
امیرالمؤمنین «علیهالسلام» میفرمایند:
«فیها لها حسرهً علی کلّ ذی غفله، أن یکون عُمرهُ علیه حجّه، و أن تؤدّیه ایّامه إلی الشّقوه.»
وای بر هر غافلی که گذران عمر او، بر علیه او حجت باشد و گذران روزگارش او را به سوی بدبختی بکشاند.
شاید بعد از اندکی تأمل در این روایت، این سؤال در ذهن شما نقش ببندد که عمر یک نفر چگونه میتواند علیه او حجت باشد؟؟؟
در پاسخ باید گفت که طبق یک توقع کاملاً منطقی، همه انسانها از کسی که در یک دوره آموزشیِ علمی یا مهارتی شرکت میکند، انتظارِ جدیّت و تلاش داشته و بعد از گذشت مدت زمانی، پیشرفتی نسبی را از او طلب مینمایند. به طوری که تنها مسأله مهم بعد از شرکت در یک دوره آموزشی، میزان دریافتها، مهارتها و یا محصولاتی است که شخص بدانها دست یافته است.
برای یک انسان نیز که در باشگاهِ قدرتمندِ دنیا برای کسبِ کمالاتِ انسانی حضور یافته است، تنها میزانِ پیشرفتِ او در جهت رسیدن به باطن انسانی، ارزشمند میباشد. به طوریکه بقیه موفقیتهای او در کسب کمالاتِ گوناگونِ غیر انسانی، تنها ابزار و مقدمهای برای پیشرفت اصلی و حقیقی او یعنی همان پیشرفت انسانیاش میباشند.
پیشرفتهای بخش انسانی، با توجه به شاخصهای این بخش قابل ارزیابی میباشند، و هر انسان میتواند با دیدن چهره باطن خود در آیینههای انسانی، میزانِ انسانیت خود را مَحک زند. اما غالب انسانها از حضور در برابر این آیینهها و دیدن چهرهی باطن خود میهراسند و تا زمان تولدشان به برزخ، اساساً تصویری از باطن خویش ندارند. علی «علیهالسلام» غفلت از چنین مسئله مهمی را بسیار تأسفبار و منشأ شقاوتِ انسانها میداند.
استاد محمد شجاعی/بحث غفلت