دعا غیر از قرایت و خواندن کلمات و حروف است، تا اینکه بداند چه می گوید؟ و از پروردگار خود چه درخواست می کند؟ در این صورت بر دعا کننده صدق نمی کند که از پروردگار خود فلان چیز را خواسته است بلکه صدق می کند که الفاظی را قرایت کرده و خواننده الفاظ، غیر دعا کننده و خواهنده است. و انچه سبب استغفار و توبه بنده می شود، این است که او به خویشتن و گناهان خویش و کوتاهی هایش اگاه باشد. (امن هو قانت اناء اللیل ساجدا وقایما یحذر الاخره ویرجو رحمه ربه قل هل یستوی الذین یعلمون والذین لا یعلمون انما یتذکر اولوا الالباب) ایا کسی که در ساعات شب به عبادت مشغول است و در حال سجده و قیام، از عذاب اخرت می ترسد و به رحمت پروردگارش امیدوار است؟! بگو: (ایا کسانی که می دانند با کسانی که نمی دانند یکسانند؟! تنها خردمندان متذکر می شوند!)

امیرالمومنین علی علیه السلام در مناجات شعبانیه حال چنین بنده ای را به زیبایی به تصویر می کشد؛ انگاه که با حالی پریشان خدای خویش را می خواند: فقد هربت الیک و وقفت بین یدیک مستکینا لک متضرعا همانا به سوی تو گریختم،و در حال درماندگی و زاری در برابرت ایستادم.

و با نظر به اعمال خویش، معبود را عاشقانه صدا می زند؛ و ان ادخلتنی النار اعلمت اهلها انی احبک و اگر مرا وارد دوزخ کنی، فریاد می کشم تو را دوست دارم.

و پس از اعتراف به کوتاهی خویش، نظر به لطف و کرامت پروردگار، تمام بیم اش را به امید و توکل مبدل می سازد؛ ان کانت الخطایا قد اسقطتنی لدیک فاصفح عنی بحسن توکلی خدایا گر خطاهایم مرا از نظرت انداخته، به خاطر حسن اعتمادم بر تو از من چشم پوشی کن.

خداوند متعال در پاسخ بنده اش در قران کریم می فرماید: امن یجیب المضطر اذا دعاه ویکشف السوء ایا[کیست] ان کس که درمانده را چون وی را بخواند اجابت می کند و گرفتاری را برطرف می گرداند. و فرموده است: ادعونی استجب لکم مرا بخوانید تا برای شما اجابت کنم.

استاد محمد شجاعی