سجده مثل سر گذاشتن روی پای کسی که عزیزترین و دوست داشتنی ترین فرد زندگی انسان است، لذت دنیایی خیلی زیادی دارد و آنقدر زیاد است که دل کندن از آن سخت است. مضاف بر این که انسان لذت های دیگر را تحقیر و کوچک می‌بیند.

کسانی که نمی‌توانند از بعضی از حرام‌ها یا لذت ها یا عادت های نادرست نجات پیدا کنند، می‌توانند به وسیله‌ی سجده های قشنگ، آنها را ناچیز و دور کنند.

«ذکر» مثل دوست و رفیق خوب، انسان را می‌سازد. چون در همنشینی ها و رفت و آمد با خوبان انسان اثر می‌گیرد. کسی که ذکر می گوید بزرگی و عظمت خدا و صفات رحمانیت خدا ذره ذره در قلبش سرریز می شود. چون پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:‌ «ذِكرُ اللّه ِ قوتُ النُّفوسِ= یاد خدا نیروى جان هاست». این طور نیست که شما فقط بنشینی و با زبان بگویی سبحان الله یا الحمدلله یا صلوات بفرستی، بلکه آن ارتباطی که بین تو و حق تعالی برقرار می‌شود، خصوصیت خدا را در قلبت می‌ریزد. پس «ذکر» دریایی از معرفت است. همه چیز را در قلب انسان می‌ریزد. اگر انسان از عبادت و ذکرها لذت و حظ روحی نبرد یا ضعیف باشد؛ با مسائل اقتصادی یا بیماری یا ازدواج یا مدرک تحصیلی به هم می‌ریزد و چیزی از او نمی ماند، اما اگر کسی لذت انسانی برده باشد، این گونه نخواهد بود که هر کس بیاید پیشنهادی به او بدهد، او گول بخورد.

بعضی‌ها وقتی نعمت های مادی یا گیاهی یا حیوانی یا علمی به دست می آورند، این نعمتها را راحت به پای خدا، امام زمان و دین می‌ریزند. کسی که عاشقانه برای خدا هزینه می کند، می داند که چگونه عشق به پای امام زمان بریزد. این همان حظی است که شما هر چقدر آن را بالا ببرید، شادی بشارت و لذت دنیایی خواهید داشت. در حقیقت، خوشی و لذت های دنیایی را از خلوت و عبادت با خدا می برد و حیف است آدمی خودش را از این لذات محروم کند. هر چقدر این لذات بیشتر می شود، مقاومت انسان هم در مقابل کشش های حسی، گیاهی، حیوانی و عقلی بیشتر می شود. وقتی مقاومت هم بیشتر شد، عقل هم کنترل می‌شود و در خدمت شان «فوق عقل» انسان قرار می‌گیرد.

اگر می‌خواهیم از طبیعت دنیا دربیائیم و وارد برزخ شویم و به غیب برسیم، باید تمرین کنیم و وقت زنده بگذاریم. این که بگوییم: عجله دارم، کار دارم و با بی‌ادبی نماز بخوانیم، این نوعی گستاخی است و چنین کسی هیچ وقت پرواز نخواهد کرد.

یکی از حسرت‌های بزرگ روز قیامت این است که ما در آنجا می‌فهمیم نماز چه بوده؛ اما ما نتوانستیم از آن استفاده کنیم. پس باید دائما تضرع و گریه به درگاه خدا و اهل بیت داشته باشیم تا نماز درست و صحیحی داشته باشیم.

یعنی باید بدانیم که سجده خوشی دنیا و راحتی آخرت و آسایش ابدیت را به همراه دارد و هر کس توانست در سجده به خدا تقرب پیدا کند، هرگز از خدا دور نمی شود.

استاد محمد شجاعی