پازل زیبای اندیشه دینی

شرط اثر گذاری ذکر حضور قلب است.در این مسیر،قلب باید کار کند تا یاد صورت بگیرد.در حرکت به سوی ابدیت قلب سلیم است که درست متولد می شود .و اگر این حرکت با قلب صورت بگیرد انسان را زودتر به خدا می رساند .بهترین نوع ذکر، ذکر خفی است در آن قلب کار می کند.

شرط اثر گذاری ذکر

یکی از شرایط اثر گذاری ذکر حضور قلب است. یعنی انسان می بایست، ذکر را با قلبش بگوید. اگر در قلب ذکر اتفاق بیفتد تاثیر خود را می گذارد، و تحول لازم را ایجاد می کند و این مطلوب خداوند متعال است.

مصداقی برای قلوب ذاکر

یکی از دلایلی که خداوند اصل ذکر را کار قلب می داند این است که می فرماید، اقم الصلوه لذکری: نماز را برای یاد من بخوانید. پس قلب باید کار کند ودر نماز می بایست یاد صورت بگیرد.

استاد شجاعی/بحث یاد خدا

امام باقرعلیه السلام می فرمایند :"وهو ان یذکرالله عزوجل عند المعصیه یهم بها یهول ذکر الله بینه و بین تلک المعصیه وهو قول الله عزوجل ان الذین التقوا اذا مسهم طائف من الشیطان تذکروا فاذا هم مبصرون”

یکی از حالات ، ذکر خدا در موقع معصیت است ؛ یاد خدا در زمان معصیت ،حکم مانعی است بین انسان و معصیت خداوند تبارک و تعالی . واین قول خداوند عزوجل است که آدم های باتقوا، زمانی که شیطان طائف او را تحریک می کند ، به یاد خدا می افتد و تا یاد خدا کرد بصیرت و بینش پیدا می کند .و با قدرت شیطان را کنار می زند.

توضیح : شیطان طائف : شیطانی که نمی تواند از طریق صورت های حرام انسان را آلوده کند؛ دائم به دور قلب او طواف می کند و به دنبال راه نفوذ است .

امام جعفر صادق (علیه السلام ) نیز فرمایشی مثل فرموده ی امام باقر (علیه السلام )در سه عمل سخت ، دارند و اضافه می فرمایند : انی لا اقول سبحان الله والحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر و ان کان هذا من ذاک و لکن ذکر الله فی کل موطن اذا حجمت علی طاعته او معصیه."منظور من از یاد خدا این نیست که در همه حال بگویی سبحان الله والحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر ،هرچند که این هم جزئی از ذکر خداست ، بلکه در هر موطن و موقعیتی و در هر جایی که با طاعت و معصیت خدا روبرو می شوید یاد خدا کنید . اگر طاعت است انجام دهی و ناتوانی و سستی نشان ندهید و اگر معصیت است کنار بکشید. از حضرت صادق (علیه السلام ) پرسیدند : قول خداوند که فرمودند و لذکر الله اکبر ” یاد خدا از همه چیز بالاتر است، یعنی چه ؟ فرمودند ذکر الله عند ما احرم و احلل، یاد خدا هنگامی که با چیز های حلال و حرام روبرو می شوید؛ انسان یاد خدا باشد و وظیفه اش را درست انجام می دهد .

استاد محمد شجاعی/بحث یاد خدا

در اول ذکر آرد انس با یار در آخر ذکر از انس است و دیدار

انسان می بایست با ذکر شروع کند تا به انس برسد؛ به لذت و صمیمیت با خداوند تبارک و تعالی برسد .در همه امور به همین شکل است، ابتدا هر کاری با امکاناتی که خدا داده شروع می شود ، بنده هم باید با اختیار تصمیم گرفته و وارد عمل شود . در این مرحله دوباره خدا به او کمک می کند و این جریان ادامه دارد . پس انس با یار محصول ذکری است که انسان اختیاری انتخابش کرده است.

در مرحله ی بعد چون با انس و دیدار ذکر می گوید، کار بسیار آسان می شود .کار ابتدا با ذکر شروع می شود و بعد که انس ایجاد شد ،انس و علاقه باعث گفتن ذکر می شود ، لذا کسانی که علاقه مند به خداوند تبارک و تعالی هستند، هر جا بنشینند یاد خدا در آنجا هست .

دائم حرف از خدا و پیغمبر و اهل بیت و حرف های حکیمانه می گوید و این باعث می شود که نه خودش آلوده به گناه شود و نه دیگران به گناه بیفتند.

استاد محمدشجاعی/بحث یاد خدا

امام باقر (علیه السلام ) می فرمایند :” ثلاث من اشد ما عمل العباد : سه چیز است که در کارهای بندگان خدا از همه سخت تراست . (هر عملی که برای انسان سخت خوانده شود ، او را به خدا نزدیک می کند ).

1-انصاف المومن من نفسه : مومن در درون خود انسان منصفی باشد . یک فرمول خوب برای رعایت انصاف این است هر زمان که فردی، مرتکب عملی شد که مورد انتقاد ما قرار گرفت، خود را در موقعیت او قرار داده و بسنجیم که اگر ما در آن موقعیت بودیم آیا مرتکب این عمل می شدیم یا خیر . درک کردن احساسات و روحیات طرف مقابل مانع از دلخوری ، سرزنش و انتقاد می شود.

2- و مواسات المرء اخاه : انسان آنچه برای خود می خواهد ، برای دیگران نخواهد و آنچه برای خود نمی خواهد برای دیگران هم نخواهد. برخی کاربرد مواسات را بیشتر در جنبه های مالی دانسته اند. انسان اگر استطاعت داشته باشد، باید به برادر دینی خود از نظر مالی کمک کند، قبل از اینکه وی اظهار نماید و شرمنده شود .اگر انسان بداند کسی نیاز مالی دارد و او نیز توانایی کمک به وی را دارد، ولی کاری برایش انجام ندهد، اگر به بهشت هم وارد شود هر روز سهمیه یک نیش مار را دارد ؛چون حرمت مومن از کعبه هم بالاتر است .

3- و ذکر الله علی کل حال :انسان در هر حالی ذکر خدا را بگوید و یاد خدا از خاطرش نرود .و این شدنی نیست مگر انسان وقت های خالی ذهنش را پر از ذکر خدا کند .

استاد محمدشجاعی/بحث یاد خدا

امیر المؤمنین (علیه السلام ) می فرمایند :"الذکر الذکران : ذکر عند المصیبه حسن جمیل و افضل من ذلک ذکر الله عندما حرم علیک فیکون ذلک حاجزا “. ذکر دو نوع است ،ذکر هنگام مصیبت که خوب و زیبا است و از این بالاتر ذکر، هنگام روبرو شدن با حرام است. که این یادخدا مانع ارتکاب فعل حرام می شود .

ذاکر حقیقی

امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند :” من کان ذاکر الله علی الحقیقه و هو مطیع و من کان غافل عنه فهو عاصم.و الطاعت علامت الهدایه و المعصیت علامت الضلاله واصلهما من ذکر والغفله ” ذاکر حقیقی خدا مطیع خداست و هر کس از خدا غافل است معصیت می کند و طاعت علامت هدایت شدن شخص است و گناه علامت ضلالت است و ریشه ی طاعت و معصیت به ذکر و غفلت بر می گردد. ذکر طاعت و معصیت غفلت می آورد .

گاهی انسان راحت آلوده به گناه میشود .این نشان دهنده ی این نیست که او واقعا از گناه کردن خوشش می آید و یا با گناه سنخیت داشته و یا قصد بی ادبی و نافرمانی خدا را دارد . علتش این است که مدتی اهل ذکر نبوده ، لذا غفلت بر او غلبه کرده است . چنین فردی اگر دوباره در مسیر شنیدن و خواندن و عبادت قرار بگیرد بسیار قوی میشود و حتی احتیاج به مبارزه با نفس هم ندارد ؛ باطن جهنمی گناه را دیده و سراغش نمی رود.

استاد محمد شجاعی/یاد خدا