پازل زیبای اندیشه دینی

یکی از دعاهای امام سجاد (علیه السلام) دعای مکارم اخلاق (دعای بیستم صحیفه سجادیه) است که قویترین متن تربیتی را دارد. حضرت در واقع با این دعا ما را تربیت می کند.
حضرت در دعای مکارم اخلاق می‌فرمایند: «وَ اكْفِنِی مَا یَشْغَلُنِی الِاهْتِمَامُ بِهِ = خدایا از چیزهایی که من را به خودشان مشغول می کنند، بی نیاز کن». بی نیاز کن تا وقتم را در امور باطل تلف نکنم. « وَ اسْتَفْرِغْ أَیَّامِی فِیمَا خَلَقْتَنِی لَهُ = روزگار مرا در جهت هدفی که خلق کردی، فارغ کن». در واقع حضرت به تو می آموزد که خودت باید وقتت را فارغ کنی و استعداد و جوانی ات را هدر ندهی.

یعنی انسان اگر بخواهد واقعا راه و رسم زندگی، ارتباط با خدا و ارتباط با خودش و ارتباط با مردم را یاد بگیرد، باید به دعا ها مراجعه کند. چون معصوم با همه ی حقیقتش در آن تجلی کرده است. آن جایی که برای پدر و مادر دعا می کند؛ یا جایی که امام سجاد علیه السلام برای فرزندانش دعا می کند؛ یا برای خانواده اش دعا می کند؛ یا برای مسائل سیاسی، اجتماعی دعا می کند؛ انسان می فهمد که زندگی و انسانیت یعنی چه؟

مثلاً حضرت می فرمایند: خدایا کمک کن، از پدر و مادرم مثل یک سلطان ستمگر بترسم؛ نسبت به همسایه ها رفتارم مناسب باشم. امام سجاد (علیه السلام) انسانی با این عظمت، آن چنان لطیف هستند که با دیدن طبیعت مثل باران و رعد و برق و طوفان به یاد خدا می افتد و شروع به مناجات می کند.

وقتی حضرت به ابر نگاه می کند، می فرماید:«وأنزل علینا نفع هذه السحائب و برکتها واصرف عنا أذاها = خدا یا برکت و نفع این ابر ها را بر ما فرو فرست و اذیت و ضرر آنها را از ما برگردان». یعنی حضرت با دیدن ابر خدا را می بیند. ما به ابر، آب، ماه و … نگاه می کنیم چه می بینیم؟

« الْحَمْدُ لِلّهِ الّذِی خَلَقَ اللّیْلَ وَ النّهَارَ بِقُوّتِهِ وَ مَیّزَ بَیْنَهُمَا بِقُدْرَتِهِ وَ جَعَلَ لِكُلّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا حَدّاً مَحْدُوداً = حمد و ستایش از آن خدایی است که شب و روز را به قوت خود خلق کرد و با قدرت خود بین آن دو جدایی انداخت و برای هر یک اندازه ای معین قرار داد.» شده ما وقتی شب را می بینیم بگوییم خدا شب را فرستاد. وقتی روز را دیدیم بگوییم الحمدلله روز شد. حمد و سپاس. حمد و ستایش از آن خدایی است که شب و روز را به قوت خود خلق کرده چه کسی می تواند این گونه حرف بزند؟

 استاد محمد شجاعی