پازل زیبای اندیشه دینی

✨ظرفیت های زبان قرآن✨
?نکته ی شماره 0️⃣1️⃣
اندیشیدن به سخن خدا در قرآن، یک نوع گوش‌دادن به ندای خداوند است و این مهم‌ترین و سخت‌ترین کاری است که انسان باید برای شخصیت خود شکل دهد؛ از آن جهت خداوند در عین آشکاری در قرآن، خود را در همان کلام مخفی نگه داشته و در صورتی انسان می‌تواند این دو نحوه نگاه را در خود بپروراند که به توحیدِ جمعِ اضداد برسد، توحیدی که حضرت حق در عین اول‌ بودن، آخر است.
?نکته ی شماره 1️⃣1️⃣
شرط بازشدنِ آغوش قرآن بر روی انسان آن است که بدانیم زبان قرآن در اختیار انسان نیست که هر طور خواست آن را مطابق میل خود معنا کند. زبان قرآن، زبان خدا است تا اگر انسان بخواهد میهمان خدا باشد در آن تدبّر کند.
معنایِ پاس‌داشتنِ سخن خدا در این رابطه آشکار می‌شود که انسان تنها گوشی باشد برای شنیدن. شنیدنِ کلام الهی وقتی برای ما ممکن می‌گردد که خود را از تنگیِ نفس امّاره آزاد کنیم و جان خود را در برابر نسیمِ اشارات قرآن قرار دهیم و پذیرای تذکرات آن باشیم. این غیر از شنیدن جسمانی است که با گوشِ سَر انجام می‌شود. به همین جهت خداوند فرمود: «ذَٰلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ» آری! باید با نوعی شایستگی که مربوط به متقین است، به سراغ قرآن رفت.
?نکته ی شماره 2️⃣1️⃣
تواناییِ انسان‌های بزرگی چون علی‌‌بن‌‌ابی‌طالب(ع)در سخن‌گفتن، از آن جهت است که توانسته‌اند به کلام الهی خوب گوش بسپارند. اگر نور ذات الهی در زبان آن حضرت پیداست، بدان جهت است که آن حضرت، به زبان خدا خوب گوش سپرده‌اند و لذا خداوند در زبان ایشان ظهور کرده است. این‌جاست که زبان، نمودِ هستی انسان می‌شود و این، با سکوت در مقابل سخن خدا پدید می‌آید وقتی با هستی خود به سخن خدا گوش بسپاریم.

#زبان_قرآن

✨ظرفیت های زبان قرآن✨

?نکته ی شماره 7️⃣
زبان واقعی که سطحی و همراه با پراکنده‌گویی نباشد، حتماً زبانی است که تأویل‌بردار است، زیرا بی‌بنیاد و بی‌ریشه نیست. و زبان قرآن، زبانی است که می‌خواهد به عالی‌ترین شکل، حقیقت را ظاهر کند. لذا به همان اندازه وجوهِ مستور و تأویلی دارد، در عین آن‌که دریچه‌ای به سوی حقیقت است و هنر قرآن به ظهورآوردنِ حقایقی است که مستورند و این غیر از گزارش‌کردن از حقایق است و به همین جهت حقیقت را در متن حادثه‌های تاریخی نشان می‌دهد و هر آنچه هست را با زبانِ اشاره می‌نمایاند.
حضرت صادق(ع) در مورد قرآن می‌فرمایند: «كِتَابُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى أَرْبَعَةِ أَشْيَاءَ عَلَى الْعِبَارَةِ وَ الْإِشَارَةِ وَ اللَّطَائِفِ‏ وَ الْحَقَائِقِ‏ فَالْعِبَارَةُ لِلْعَوَامِّ وَ الْإِشَارَةُ لِلْخَوَاصِّ وَ اللَّطَائِفُ لِلْأَوْلِيَاءِ وَ الْحَقَائِقُ لِلْأَنْبِيَاء» (بحار الانوار، ج 89، ص 103) كتاب خداى عزّ و جلّ دارای چهار چيز است: «عبارت»، «اشارت»، «لطايف» و «حقايق». «عبارت» براى عوام است و «اشارت» براى خواص و «لطايف» براى اولياء و «حقايق» براى انبياء.
?نکته ی شماره 8️⃣
قرآن، عامل اظهارِ حقایقی است که در هستی پنهان‌اند و از این جهت خداست که سخن می‌گوید و نه انسان. خداوند خود سخن می‌گوید و تجلیِ آن حقیقت، صورتِ گفتار به خود می‌گیرد و اولین کسی که از آن گفتار بهره‌مند می‌گردد، رسول خدا می‌باشند. آیا این معجزه نیست که خدا سخن می‌گوید و سخن خدایی می‌گوید؟ خاصیت سخن خدایی آن است که آن سخنان میدان گسترده‌ای می‌شوند برای اُنس با خدا.
با تدبّر در قرآن متوجه‌ی نوعی یگانگی در قرآن می‌شویم و اطمینان می‌یابیم که آن سخنان، سخنانی در محدوده‌ی بشریت نیست و در این رابطه خداوند در قرآن می‌فرماید: «أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيرًا» (نساء/82) و یا می‌فرماید: «وَإِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَىٰ عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ» (بقره/23).
?نکته ی شماره 9️⃣
با نظر به قرآن، به عنوان میدان گشوده‌ای برای انس با خدا، «بودنِ» ما برای ما روشن می‌شود و احساسی به وسعت حضور در همه‌ی عوالم به سراغ ما می‌آید. از آن جهت که «بالحقّ» در عالم حاضر می‌شویم، با هویتی که از یک طرف در ذات خود فقیر هستیم، و از طرف دیگر با ظرفیت رجوع به حضرت «اللّه» که جامع جمیع کمالات است، در نزد خود می‌باشیم. در عین احساسِ بودنِ خود به عنوان یک فرد، غرق توجه به حضور بیکرانه‌ی خداوند هستیم.

#زبان_قرآن

✨ظرفیت های زبان قرآن✨
?نکته ی شماره4️⃣
قرآن همان«بودنِ»خدادرعالم است؛به همان اندازه که برای دین خدادرمظاهرباید«وجودبین» شدوازمحدوده‌ی ماهیات عبورکرد،به همان اندازه بایدباتدبّردرقرآن ونگاهِ وحدت‌نگر-یعنی تمامیتی معنادار-خدارادرقرآن دید.
?نکته ی شماره5️⃣
برای شنیدن کلامی این‌چنین گسترده که خدارا می‌نمایاند،بایدگشودگیِ لازم رادرخودایجادکنیم و خودراازتنگناهای سوءِ فهم وسوءِ‌ اخلاق آزادنماییم وگرنه سخنِ گسترده‌ی خدارادرشخصیتِ تنگ خوداسیرمی‌کنیم،واین است معنای تفسیربه رأی که جان خودرادرمقابل تجلیّات انوارالهی که ازطریق کلامش به ظهورآمده،نمی‌گشائیم،بلکه نظرِمحدودخودرابه کلام الهی تحمیل می‌کنیم وهمچنان درتاریکیِ وجودخودتنهامی‌مانیم واین همان غفلت ازشرح صدرقرآنی است،شرح صدری که موجب می‌شودتاانسان حضور بیکرانه‌ی حق رادرهمه‌ی مظاهربنگرد.
?نکته شماره6️⃣
برای گوش‌سپردن به سخن خدالازم است ابتدا به«خود»گوش فرادهیم تابیابیم فطرت ماچه ‌چیزی راطلب می‌کندوبااین گشایشِ اولیه می‌توان به سراغ خدارفت وازضیقِ قلبی آزادشد. شنیدن سخن خداباگوشِ فطرت ممکن است و آن تنهاگوشی است که همواره درمقابل سخن خداگشوده است.مگرنه آن است که تنها کسی که می‌فهمد،گوش فرامی‌دهد؟این نوع گوش ‌سپردن به کلام الهی موجب می‌شودتاانسان در چشم‌اندازی گسترده حاضرشودودرمقابل خودبه جای خیره‌شدبه جهان کمّیّت‌ها،جهان کیفی را مدّنظرداشته باشد.

#زبان_قران

✨ظرفیت های زبان قرآن✨

خداوند در آیه‌ی 7 سوره‌ی مبارکه‌ی آل‌عمران می‌فرماید: «هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ وَ مَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاّ اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا وَ مَا يَذَّكَّرُ إِلاّ أُولُو الألْبَابِ.»
ای پیامبر! او همان خدایی است که کتاب را بر تو نازل کرد.از آن کتاب آیاتی است محکم که آن آیات،أُمُّ الْكِتَابند و آیات دیگری که متشابهاتند.پس آنهایی که در قلبهاشان کجی هست، آیاتی را دنبال می‌کنند که متشابه‌اند، در راستای فتنه‌ای که به دنبال آن هستند و به دنبال تأویل آیات متشابه می‌باشند با همان گرایش انحرافی که دارند، در حالی‌که کسی دانا به تأویل آن آیات نیست مگر خداوند و راسخون در علم، آنهایی که می‌گویند ما به آن قرآن ایمان آوردیم،تماماً از طرف پروردگار ما می‌باشد و از حقیقت قرآن کسی متذکر نمی‌شود مگر صاحبان خرد.

در راستای آیه مذکور چندین سؤال پیش خواهد آمد که

اولاً: چرا قرآن،باید آیات متشابه داشته باشد؟ ثانیاً: جایگاه تأویل آیات به چه معناست؟

ثالثاً: چرا آنهایی که زیغ و انحراف قلبی دارند می‌توانند از آیات متشابه سوء استفاده کنند؟جهت جوابگویی به این نوع سؤالات و در رابطه باعظمت زبان قرآن نسبت به استعدادِ تأویل‌داشتن و متشابه‌بودنِ آیات، نکات زیر مدّ نظر عزیزان قرار می‌گیرد.

?نکته ی شماره 1️⃣
قرآن از یک حقیقت واحد صادر شده است، به همین جهت تمام آیات آن دارای پیوستگی است. مشکلِ آن‌هایی که در قلب‌هایشان زیغ است آن می‌باشد که کلام خدا را با کلام مردم عادی مقایسه می‌کنند و در توجه به ابعاد متعالیِ کلام خدا هیچ‌گونه تلاشی ندارند، بلکه سعی دارند برای آیات متشابه انگیزه‌های من‌درآوردی مطرح کنند، به این معنا که منظور آن آیات، آن مطلبی است که آن‌ها می‌گویند، در حالی‌که برای درک مبناهای متعالیِ آن آیات باید در آیات رسوخ داشت، نه آن‌که با سطحی‌نگری با آن‌ها برخورد کرد.
?نکته ی شماره2️⃣
آن «اللّه» که جامع کمالات است در قرآن با ما سخن می‌گوید و در سخنان خود، خود را به ما نشان می‌دهد. اگر او را بشناسیم می‌توانیم به سخن او گوش فرا دهیم. قرآن، کلام خدایی است که به سخن آمده و برای ما در کتابش آشکار می‌گردد. باید بتوانیم از طریق قرآن در حضور خدایی قرار بگیریم که با ما سخن می‌گوید. امام صادق در همین رابطه می‌فرمایند: «لَقَدْ تَجَلَّی اللَّهُ لِخَلْقِهِ فِي كَلَامِهِ وَ لَكِنَّهُمْ لَا يُبْصِرُون‏» (بحارالأنوار، ج‏89، ص107) به درستى كه خداونددر كلام خودبراى بندگان خود تجلّى كرده است ولي آنها نمی بینند.
?نکته شماره3️⃣
قرآن اسرار خداونددرعالم را بر روی ما باز می‌کند، از آن جهت که قرآن با تکوینِ عالم هماهنگ است.یعنی از یک جهت حضورِ خدا در عالم و از جهت دیگر حضور خدا در کلام او به میان آمده است و با توجه به این‌که هرکس در کلامش حاضر می‌شود،خداوندنیز در قرآن ظاهر شده است، آن‌هم در عین همزبانی با انسانهابرای آن‌که قدرتِ درست‌دیدن را به انسان‌ها عطا ‌کند. درهمین رابطه خداوند می‌فرماید: «لَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ كِتَابًا فِيهِ ذِكْرُكُمْ أَفَلا تَعْقِلُونَ»(انبیاء/10) حقیقتاً کتابی را برای شما نازل کردیم که در آن به فکر و یاد شمابودیم،آیا در این مورد فکر کرده اید؟

#زبان_قرآن

ادامه »