پازل زیبای اندیشه دینی

‌

زبان گزارشِ حقيقت، زبان اشارت است و اين يک نکته‌ي حساسي است. بايد از خود پرسيد اگر حقايقي در اين عالم هست، ما چطور با آن حقايق مرتبط بشويم؟ يکي از راه‌هاي علمِ به حقايق، استدلال است، و ما مي‌توانيم براي وجود خدا و ملائکه و معاد، به عنوان حقايق عالمِ وجود، استدلال بياوريم، به همين جهت ما وجودِ معاد را در عقايدمان واقعي مي‌دانيم. اين براي علم به وجودِ حقايق لازم است. به قول شهيد مطهري در قرآن بعضي مواقع، زبان، زبان استدلال است و با عقلِ قرآني به وجود حقايق پي مي‌بريم.

مثلاً خداوند مي‌فرمايد: همين طور که اين نطفه در رحم مادرش سير مي‌کند و در نهايت به صورت یک انسان شکل میگیرد‌،نمیگذاریم که پس از حضور در این دنیا نابود شود بلکه به سوی دنیایی دیگر سیر میکند.تعبیر علامه مطهری این است که این یک نوع استدلال قرآنی است.چون میخواهد وجودمعاد را اثبات کند.
آري! يک وقت است که ما وجود حقيقتي را مي‌خواهيم اثبات کنيم در اين رابطه براي اثبات وجود آن دليل مي‌آوريم، ولي يک وقت مي‌خواهيم آن حقيقت را مدّ نظر قرار دهيم، در اين حالت به زبان ديگري نياز داريم و آن زبان اشاره است. به آن روايت از حضرت صادق(ع) فکر کنيد که مي‌فرمودند قرآن ابعادي دارد و عده‌اي با اشاره به آن ابعاد، قرآن برايشان رخ مي‌نماياند، زيرا کتاب خدا بر اشيايي است و يکي از آن اشياء، «عبارت» است و يکي هم «اشارت».

يعني قرآن ابعاد و وجوهي دارد که مي‌توان با اشارات قرآن به آن‌ وجوه نظر کرد. قرآن آمده است تا به ما از حقايق عالم خبر بدهد، يکي از راه‌هاي نظر به حقايق، زبان اشاره است. مشکل اين است که ما عموماً به زبان انتزاعي و استدلال عادت کرده‌ايم. البته همان‌طور که عرض شد زبان استدلال هم براي علمِ به حقايق لازم است امّا فراموش نکنيم که زبان استدلال ما را متوجه وجود آن حقايق مي‌کند و اين اول کار است، نه آخر کار. زبان استدلال، زبان صحيحي است ولي زبانِ کافي نيست، مي‌شود يک سخن، صحيح باشد ولي همه‌ي ابعاد يک حقيقت را نشان ندهد. شما وجود خدا را با استدلال اثبات مي‌کنيد ولي لقاي الهي راه ديگري مي‌خواهد. هيچ وقت لقاي الهي با زبان استدلال محقق نمي‌شود.

#زبان_قرآن
#استاد_طاهرزاده

مقام معظم رهبری«حفظه‌الله» می‌فرمایند:

قرآن یک اثر هنری بی‌نظیر است، یعنی یک جنبه‌ از عظمت قرآن و اهمّیّت قرآن عبارت است از زیبایی هنری قرآن؛ اتّفاقاً آن چیزی که در درجه‌ی اوّل دلها را مثل مغناطیس به سمت اسلام جذب کرد، همین جنبه‌ی هنریِ قرآن بود. عربها، هم موسیقی الفاظ را می‌فهمیدند، هم با زبان ادب آشنا بودند - در آن محیط عربی این جوری بود- ناگهان دیدند پدیده‌ای وسط آمد که شبیه آن را نشنیده‌اند؛ نه شعر است، نه نثر است، امّا یک پدیده‌ی هنری فوق‌العاده است. این همان چیزی است که امیرالمؤمنین(ع)می‌فرمایند: «ظاهِرُهُ اَنیقٌ وَ باطِنُهُ عَمیق».«اَنیق» یعنی آن زیباییِ شگفت‌آور، آن زیبایی‌ که وقتی انسان در مقابل آن قرار می‌گیرد، به حیرت می‌افتد؛ زیبایی در قرآن این‌گونه است.

نگاه علم تجربی که واقعیت را مساویِ محسوسات قلمداد می‌کند و تنها حس و عقلِ مبتنی بر داده‌های حسیّ را وسیله‌ی رسیدن به واقعیت می‌داند، حقایق عالم و جایگاه واقعی و معرفت بخش آن‌ها را از دست می‌دهد و تنها جنبه‌ی سوبژکتیو دارند و قرآن درست برعکسِ نگاه جزمیتِ علم تجربی، متذکر وجود حقایق است و عقلی را مخاطب قرار می‌دهد که تواناییِ درک آن حقایق را در عالم دارد، همان‌طور که آثار هنری تنها امور سوبژکتیو نیستند، بلکه حقایقی را در مقابل بیننده‌ی خود قرار می‌دهند، حقایقی که بالاتر از واقعیاتی است که علوم تجربی به آن‌ها توجه دارد.

فهمی که با اُنس با قرآن پیش می‌آید، فهمی است وجودی و وجود انسان را شدید می‌کند و لذا انسان می‌تواند در هستی با سعه‌ی بیشتری حاضر شود و این غیر از آن فهمی است که به جای ذکر و فکر، موجب اطلاعات بیشتر می‌گردد و در آن پای اُبژه‌‌شدنِ معلومات در میان است. زیرا در قرآن، هستی به زبان آمده و ما در رجوع به وجودِ خود می‌توانیم زبانِ هستیِ خود را از قرآن بشنویم، چرا که قصه‌ی هستی را در مقابل انسان می‌گشاید. این است راز این‌که اُنس با قرآن اگر به صورتی صحیح انجام گیرد درک ما را از جهان و از خودمان تغییر می‌دهد و عالَمی را بر روی ما می‌گشاید بسی فراخ‌تر از عالَم و جهان کیفی.

#زبان_قرآن

استادطاهرزاده

مقام معظم رهبری«حفظه‌الله» می‌فرمایند: قرآن یک اثر هنری بی‌نظیر است، یعنی یک جنبه‌ از عظمت قرآن و اهمّیّت قرآن عبارت است از زیبایی هنری قرآن؛ اتّفاقاً آن چیزی که در درجه‌ی اوّل دلها را مثل مغناطیس به سمت اسلام جذب کرد، همین جنبه‌ی هنریِ قرآن بود. عربها، هم موسیقی الفاظ را می‌فهمیدند، هم با زبان ادب آشنا بودند - در آن محیط عربی این جوری بود- ناگهان دیدند پدیده‌ای وسط آمد که شبیه آن را نشنیده‌اند؛ نه شعر است، نه نثر است، امّا یک پدیده‌ی هنری فوق‌العاده است. این همان چیزی است که امیرالمؤمنین(ع)می‌فرمایند: «ظاهِرُهُ اَنیقٌ وَ باطِنُهُ عَمیق».«اَنیق» یعنی آن زیباییِ شگفت‌آور، آن زیبایی‌ که وقتی انسان در مقابل آن قرار می‌گیرد، به حیرت می‌افتد؛ زیبایی در قرآن این‌گونه است.

نگاه علم تجربی که واقعیت را مساویِ محسوسات قلمداد می‌کند و تنها حس و عقلِ مبتنی بر داده‌های حسیّ را وسیله‌ی رسیدن به واقعیت می‌داند، حقایق عالم و جایگاه واقعی و معرفت بخش آن‌ها را از دست می‌دهد و تنها جنبه‌ی سوبژکتیو دارند و قرآن درست برعکسِ نگاه جزمیتِ علم تجربی، متذکر وجود حقایق است و عقلی را مخاطب قرار می‌دهد که تواناییِ درک آن حقایق را در عالم دارد، همان‌طور که آثار هنری تنها امور سوبژکتیو نیستند، بلکه حقایقی را در مقابل بیننده‌ی خود قرار می‌دهند، حقایقی که بالاتر از واقعیاتی است که علوم تجربی به آن‌ها توجه دارد.

فهمی که با اُنس با قرآن پیش می‌آید، فهمی است وجودی و وجود انسان را شدید می‌کند و لذا انسان می‌تواند در هستی با سعه‌ی بیشتری حاضر شود و این غیر از آن فهمی است که به جای ذکر و فکر، موجب اطلاعات بیشتر می‌گردد و در آن پای اُبژه‌‌شدنِ معلومات در میان است. زیرا در قرآن، هستی به زبان آمده و ما در رجوع به وجودِ خود می‌توانیم زبانِ هستیِ خود را از قرآن بشنویم، چرا که قصه‌ی هستی را در مقابل انسان می‌گشاید. این است راز این‌که اُنس با قرآن اگر به صورتی صحیح انجام گیرد درک ما را از جهان و از خودمان تغییر می‌دهد و عالَمی را بر روی ما می‌گشاید بسی فراخ‌تر از عالَم و جهان کیفی.

?#زبان_قرآن
?#استاد_طاهرزاده

فهمی که از طریق اُنس با قرآن پیش می‌آید، فهمی است وجودی و وجود انسان را شدید می‌کند و در نتیجه با سعه‌ی وجودیِ بیشتری در هستی ظاهر می‌شود و این غیر از آن نوع فهمی است که به جای فکر و ذکر، عامل اطلاعات بیشتر می‌گردد و در آن اُبژه‌شدنِ معلومات پدید می‌آید. زیرا در قرآن، هستی به زبان آمده و ما در رجوعِ به وجود خود می‌توانیم زبان هستیِ خود را از قرآن بشنویم زیرا قصه‌ی هستی را در مقابل انسان می‌گشاید. این است راز این‌که اُنس با قرآن اگر به صورتی صحیح انجام گیرد، درک ما را از جهان و از خودمان تغییر می‌دهد و عالَمی را بر روی ما می‌گشاید که عالم کیفیت‌ها است.

اگر بپذیریم «فهم»، یک رخداد است و امری است «وجودی» که سراسر جان آدمی را در بر می‌گیرد، می‌فهمیم چرا قرآن از ما خواسته است با آن برخورد خاصی داشته باشیم تا با تدبّر در آن، فهمی که به یک معنا رخداد و به یک معنا تذکر و هشدار است؛ برای انسان رخ دهد و انسان احساس کند در سراسر عالم حضور پیدا کرده است. این بدان جهت است که تنها هستی که به فهم در می‌آید، «زبان» است و زبانِ اصیل واسطه‌ی میان انسان و هستی و به یک معنا، مظهرِ حقیقت یا «وجود» است.

حضرت علی(ع) می‌فرمایند: «اِنَّ الْقُرْآنَ ظَاهِرُهُ أَنِيقٌ وَ بَاطِنُهُ عَمِيقٌ لَا تَفْنَى عَجَائِبُهُ وَ لَا تَنْقَضِي غَرَائِبُهُ وَ لَا تُكْشَفُ الظُّلُمَاتُ إِلاّ بِه‏»(نهج البلاغه، خطبه‌ی 18) قرآن ظاهرش زيبا، و باطنش عميق و ناپيداست، شگفتى‏هايش تمام‌شدنى نيست، و غرايبش پايانى ندارد، و تاريكى‏ها جز با قرآن از فضاى حيات زدوده نگردد. به این نکته فکر کنید که می‌فرماید ما را به امور ناشناخته‌ای روبه‌رو می‌کند که پایان‌ناپذیر است و همواره ما می‌توانیم با افقی روبه‌رو باشیم که همواره به سوی او قدم می‌گذاریم و از حضور در محضر آن بهره‌ها می‌بریم و باز جای جلورفتن و بهره‌مندشدن گشوده است.
?#زبان_قرآن
?#استاد_طاهرزاده

زبان قرآن روشن‌گر حقایق عالم و آدم است و هرچه زبان، زنده‌تر و استعاری‌تر باشد، روشن‌گری آن بیشتر است از آن جهت که الفاظ آن محدود به معانی جزئی نیست، بلکه نظر به حقایق عالم دارد.

زبان قرآن، از همان مبدئی است که فطرت انسان از آن مبدأ ایجاد شده؛ هر کس به فطرت نزدیک‌تر باشد زبان قرآن را بهتر می‌فهمد. زیرا فطرت انسان‌ها بر توحید شکل گرفته و زبان قرآن چیزی جز ظهورات انوار وحدانی حضرت حق نیست و معنای اهل تقوا بودن برای همسخنی انسان با قرآن در همین نکته نهفته است که اهل تقوا به فطرت خود که بر توحید شکل گرفته نزدیک‌اند و قرآن نیز نور انوار وحدانی و توحیدی حضرت حق است.

با نگاه قرآنی به عالَم و آدم، عالم وآدم درست دیده می‌شوند و آن نگاه تحقق و دوام می‌یابد. زیرا نگاه باطل، نگاه به سراب‌هایی است که آب پنداشته شده و چیزی نمی‌گذرد که سراب‌بودن آن آشکار می‌شود، ولی در نگاه قرآنی به عالم همواره انسان با حقیقتی که با آن به‌سر می‌برد مأنوس است و هرگز احساس تنهایی نمی‌کند.

در جزمیتِ نگاه تجربی که واقعیت را مساوی محسوسات می‌داند و تنها حسّ و عقلِ مبتنی بر داده‌های حسی را وسیله‌ی رسیدن به واقعیت می‌داند، حقایق عالم، جایگاه واقعی و معرفت‌بخشیِ‌شان را از دست می‌دهند و تنها جنبه‌ی سوبژکتیو پیدا می‌کنند و قرآن درست برعکسِ نگاهِ جزمیت‌گرایِ علم تجربی، متذکرِ وجود حقایق است و عقلی را مخاطب قرار می‌دهد که توانایی درک آن حقایق را در عالم دارد؛ همان‌طور که آثار هنریِ اصیل تنها امورِ سوبژکتیو نیستند، بلکه حقایقی را در مقابل بیننده‌ی خود قرار می‌دهند که آن حقایق، والاتر از واقعیاتی است که علوم تجربی به آن توجه دارد و انسان را در ساحتی دیگر، ماورای اطلاعاتِ علوم تجربی حاضر می‌کند.

?#زبان_قرآن
?#استاد_طاهرزاده